Het Lezerscollectief
Samen teksten lezen helpt en inspireert. De Belgische psychiater Jan Raes is mede-oprichter van Het Lezerscollectief. Dit collectief stimuleert het samen lezen van een tekst en ontwikkelde er (in navolging van een Engels voorbeeld) een methodiek voor. Raes schreef er ook een boek over, getiteld: Samen lezen: de ultieme therapie (Lannoo Campus 2020). Reden voor Frits Spits om Raes in zijn programma De Taalstaat te interviewen (zaterdag 28 november ). Raes vertelde er inspirerend over. Reden om er in Deviant aandacht aan te besteden.
Samen een tekst lezen, het lijkt eenvoudig en mits goed begeleid is het dat ook. Ideale groepsgrootte is tot maximaal twaalf deelnemers. Onder leiding van een opgeleide (vrijwillige) taalbegeleider lezen zij samen een tekst. Het moet een zorgvuldig gekozen, sterke tekst zijn. Een die tot de verbeelding spreekt, gelaagd is, luikjes opent, vragen oproept en tot verdieping leidt. Volgens de methode is het de leesbegeleider die de tekst langzaam leest. De leesbegeleider heeft de regie. Door samen een tekst te lezen komen de deelnemers op verhaal, gaan ze zelf hun verhaal vertellen en opschrijven. Wat deelnemers oogsten? De diversiteit van lezen leidt tot een rijkdom aan ervaringen en beelden en tot een rijke oogst aan nieuwe percepties.
De werkwijze staat garant voor een uitgebalanceerde omgang met de gekozen tekst, in een veilige omgeving. Raes en andere professionals gebruiken de methode ook therapeutisch. Vlaanderen telt zo’n 160 groepen in woonzorgcentra, ziekenhuizen en in de psychiatrie.
Voor nadere informatie en een interview met Jan Raes over samen lezen: www.lezerscollectief.be
Thuis Idfa GGZ-docu’s kijken
29 november 2020 • Henk Maurits • FILM
De coronapandemie heeft ook voordelen. Je hoeft niet meer de deur uit voor een filmfestival. Ook het International Documentary Filmfestival Amsterdam (van 18 november tot 6 december) heeft van de nood een deugd gemaakt. Henk Maurits bekeek drie docu’s met thema’s uit de GGZ. Crazy, Not Insane, een intrigerend portret van forensisch psychiater Dorothy Lewis, gespecialiseerd in seriemoordenaars. A way home, waarin een filmmaakster haar moeder met Alzheimer portretteert, en The First Woman, over een vrouw die na zes jaar inrichting terugkeert in de maatschappij. De docu’s zijn komende week nog te zien tijdens IDFA.
Angst en depressie vanuit evolutionair perspectief
21 november 2020 • Michi Almer • BOEKEN
Wij mensen zijn wat onze biologische bagage betreft gevormd door een lange evolutionaire geschiedenis. Daarin zijn ongekende mogelijkheden ontstaan. Van het ontwikkelen van talen, samenwerking met ontelbaar veel anderen, tot het omvormen van onze omgeving tot de meest uiteenlopende culturen. Maar dezelfde geschiedenis heeft ons ook opgezadeld met kwetsbaarheid voor allerlei aandoeningen. Randolph M. Nesse, hoogleraar aan de Arizona State University, schreef Het nut van angst en somberheid, een boek over een evolutionaire benadering en hun betekenis voor de psychiatrie.
‘Medelijden is puur kut!’
29 oktober 2020 • Aartjan ter Haar • BOEKRECENSIE
In haar roman Erg hè! schetst Petra Jorissen met licht cynisme de ervaringen van Julia Leenaerts die tijdelijk in een revalidatiecentrum verblijft. Anders dan veel revalidanten in Olympiade, is Julia opgegroeid met een beperking. Dat maakt dat ze met een aangename distantie haar eigen situatie en die van de mensen om haar heen bekijkt. Kern van het boek is telkens weer de vraag: welke rol speel je als mens met een beperking?
Psychose behandelen zonder medicatie?
19 oktober 2020 • Timo van Kempen • ANTIPSYCHOTICADEBAT
Is het wenselijk om wettelijk vast te leggen dat mensen met een psychose mogen kiezen voor een behandeling zonder medicatie? Antipsychotica staat in Nederland prominent in de richtlijn voor behandeling van psychoses. Anders is het gesteld in Noorwegen. Daar bestaat sinds 2015 het recht op niet-medicamenteuze behandeling van psychose. Is het tijd dat Nederland volgt? Op 6 november wordt hierover van gedachten gewisseld tijdens het Nationale Antipsychotica Debat. Deviant sprak met Michèle Bijlefeld, een van de initiatienemers van het debat.
Traumatische ervaringen zijn als voetafdrukken in nat cement
15 oktober 2020 • Veronique Huijbregts • PSYCHOTRAUMA
Nog te vaak blijven trauma’s als achtergrond van psychisch, sociaal en fysiek leed buiten beeld. Zo bleek ook op het landelijke symposium Psychotraumatisering 2020, afgelopen 3 oktober. Dat traumatische ervaringen door chronische stress waarmee ze gepaard gaan epigenetische schade in het DNA teweegbrengen, was bekend. En dat PTSS, ook complexe, goed behandelbaar is vernam ik tijdens dit symposium.
Crisis in de psychiatrie: voer voor filosofen
24 september 2020 • Michi Almer • FILOSOFIE
Het tweede handboek psychiatrie en filosofie is er. Acht jaar na het eerste. Geen nieuwe editie, eerder een vervolg, een aanvulling. In de inleiding staat dat er in die acht jaar veel veranderd is. De psychiatrie verkeert in crisis: pillen blijken amper beter te werken dan placebo’s, wetenschappers twijfelen aan het nut van de DSM classificaties en patiënten willen inspraak in de behandeling. In cultureel en sociaal opzicht is de psychiatrie juist populairder geworden. Steeds meer mensen vertalen hun problemen in psychiatrische termen. Ook de maatschappij zelf krijgt kritiek in de vorm psychiatrische labels als borderline-samenleving, schizofreen beleid en dergelijke. Voer voor filosofen dus…
De instelling als eiland
22 augustus 2020 • Hans van Eeken • ZORGELIJK MANAGEMENT
Het laatste waar een vis zich van bewust is, is het water waarin hij zwemt. Voor ons mensen is de cultuur waarin wij leven net zo vanzelfsprekend als het water voor de vis. Dat geldt ook voor de cultuur van een organisatie, of van een hele sector zoals de ggz, aldus Hans van Eeken. Als ervaringsdeskundige maakte hij vanuit een relatieve buitenstaanderspositie kennis met de specifieke cultuur die ggz-instellingen eigen is. Aan de hand van zijn ervaringen en observaties reageert hij op de vraag van Deviant naar zijn ervaring met falend beleid in de ggz.
Mislukte hechting: een handicap
1 augustus 2020 • Rozemarijn Esselink • BOEKEN
Er zijn relaties die spectaculair beginnen en na een tijdje dramatisch sneuvelen. Bij sommige mensen gebeurt dit keer op keer. Sinds Martin Appelo boeken over narcisme schrijft, ziet hij deze mensen regelmatig in zijn spreekkamer. (H)echt niet schreef hij voor hen; een boek dat niet zozeer gaat over het dominante en drukke gedoe van narcisme, maar om wat daar achter zit: onvermogen om zich te verbinden met een ander en gebrek aan wederkerigheid. Dit in pré-coronatijd geschreven boek is zeer actueel nu onze relatie met onszelf en anderen sterker dan ooit wordt beproefd.
Vreemd, tussen het oude en nieuwe normaal
9 juli 2020 • Amador Fernández-Savater • CORONA TIJD
De coronacrisis heeft velen aan het denken gezet. Ze heeft sommigen verlamd, anderen doodsbang gemaakt, levens verwoest, tot stress geleid, tot verveling en tot de vraag: hoe nu verder. Maar ook tot gevoelens van zinloosheid. Er is het nodige over geschreven. De Spaanse filosoof en politiek denker Amandor Fernández-Savater constateert dat we ons vreemd blijven voelen ook al worden de maatregelen versoepeld. Hij moedigt ons aan dat gevoel te verdragen. We kunnen er veel van leren.