Petra Jorissen 1950 – 2023
Rolstoelend ggz-redacteur met hart voor buitenbeentjes 

24 februari 2023 • Aartjan ter Haar • IN MEMORIAM

Op 30 januari overleed Petra Jorissen. Zij was vele jaren redactielid van Deviant en schreef prachtige columns en artikelen. Petra werd geboren met een dwarslaesie. Zij wees ons op het belang van disability-studies en op wat mensen met een fysieke beperking en mensen met een psychische makke gemeen hebben en verbindt: stigma, niet serieus genomen worden en dreigende uitsluiting. Petra had veel humor en een enorme levenskracht. Vele malen was haar voorspeld dat ze, gezien haar lichamelijke toestand, niet oud zou worden, en ze had veel te stellen met haar lijf, maar daar hoorde je haar weinig over. 
Oud-redactielid Aartjan ter Haar sprak op de bijeenkomst waar we afscheid namen van Petra: 

Samenwerking
Petra zat al enkele jaren bij Deviant, toen ik erbij kwam. In nummer 41 werd haar komst aangekondigd: “De website van Deviant is een stiefkindje dat zelden aandacht krijgt”, schreven ze. “Die website wordt nu zo liefdevol gerecenseerd door Petra Jorissen dat we haar meteen uitgenodigd hebben”. Je moest destijds toelatingsexamen doen en zij had dat gesprek met de gevestigde redacteuren al in 2004 gehad. Wij kenden elkaar van vroegere redacties. Eerst DCDD, iets met gehandicapten en ontwikkelingswerk en later Versie, een spannend tijdschrift over gezondheid, burgerschap en politiek. Daarom mailde ik Petra eerst: “Vind je het goed als ik zou solliciteren?” Geheel in Petra’s stijl was de reactie “Hoe meer zielen, hoe meer vreugd!”

In de redactie van Deviant zag ik haar geheel op haar plek, samenwerkend met een leuke groep mensen. Eerst bij het Amsterdams Patiënten Consumenten Platform aan de Plantage Middenlaan; later in een zaaltje bij haar om de hoek. Ze hield niet van spanningen binnen de redactie. Was ook niet echt geïnteresseerd in financiën of redactiebeleid. Wel in onderwerpen die ze belangrijk vond, of gewoon leuk. “Dat doe ‘k wel effe!”, reageerde ze dan. Altijd met die haar eigen licht ironische toon. Ook over wat erbinnen kwam aan teksten. Niet alleen vol zelfspot over dat wij daar dan weer wat moois van moesten maken. Maar zeker ook geïnteresseerd in wat die potentiële auteurs te vertellen zouden hebben. 

Brede belangstelling
Dat redigeren was leuk, maar het liefst ging ze toch zelf aan de slag. Haar brede interesse zie je terug in de veelheid van dingen die ze schreef. Van columns tot boekbesprekingen. Interviews samen met Ineke Jungschleger, maar ook schreef ze over psychiaters als Yalom en de filosoof Nietzsche. Al die thema’s toonden wat haar bezighield. Nieuwsgierigheid naar mensen op de rand. Mensen die het net even anders doen, die buiten het gewone plaatje vallen. Mensen die op de grens leefden of er net over vielen. Kunstenaars die gekte en handicap in beeld brachten. Ze zocht passende illustraties bij artikelen en covers. Ze was geïnteresseerd in het ongewone. 

“Nee, die mensen zien we hier nooit”, schreef ze in een themanummer over mensen met lichamelijke beperkingen in de psychiatrie. Zoals gebruikelijk vér na middernacht verzonden.

Plannen
Ik zou haar nog interviewen. Over de beeldvorming van mensen met een beperking. Over beelden en taal. Ze vertelde dat ze in Londen op bezoek was bij een groepje erg slimme, behoorlijk ontwikkelde en zeer kritische crips. Niks niet “people with disabilities”. En dat ze in Berlijn verzeild raakte in een woongemeenschap van Krüppelfrauen. Met “behindert” wilden die absoluut niet aangeduid worden. Ze waren Krüppel, een heel andere, radicale tak van sport. We zouden verder praten over The Crips en Die Krüppel. Brutaal als ze waren, leverden ze volgens haar een bijdrage aan meer zichtbaarheid, aan een realistischere beeldvorming over “ons kneuzen”, zoals zij het noemde. “Volgende keer reageer ik sneller”, mailde ze nog. “Hand op mijn hart.” Helaas, het kwam er niet meer van.

Nawoord van de redactie
Petra heeft ons, nadat ze uit de redactie was gegaan nog steeds mooie kopij geleverd en hielp artikelen op de site te zetten. In januari werkte ze aan een recensie van ‘Herstel in beweging’ van Petra Hunsche. Ze liet ons weten dat die bijna klaar was, maar dat ze ziek was geworden. We moesten dus nog even geduld hebben. De volgende dag hoorden we dat ze met longontsteking op de IC was beland en daar was overleden. Wij, die haar kenden en met haar hebben samengewerkt, gaan haar enorm missen! Wat zij vertegenwoordigde en voorleefde zal ons blijven inspireren. 

Illustraties:
De foto van Petra is gemaakt door Liesbeth Sluiter. De tweede foto is van Matt Artz. De collage is van Angela de Vrede en siert de cover van Erg he. Uit het leven van een rolmodel van Petrra Jorissen. Zie hier voor een bespreking.