Stenen in helder water
29 mei 2021 • Geert Zomer • VERBEELDING
Lang geleden, toen Deviant nog een papieren tijdschrift was, publiceerden we naast artikelen en recensies ook gedichten en verhalen die een ander licht wierpen op een thema. Talige verbeeldingen die net als de illustraties, hun plek hadden tussen bijdragen waarin werd geanalyseerd, geargumenteerd en geopinieerd. Geert Zomer stuurde ons een verhaal waarmee we die traditie onder de noemer ‘Verbeelding’ weer op willen pakken. Een verhaal dat speelt rond het thema ‘verwarring. Wie is – niet – verward?
Taalgevoeligheden
8 April 2021 • Ruud Abma • OPINIE
In Nederland hebben we een geestelijke gezondheidszorg. Daar wordt hulp geboden aan mensen met psychische problemen of stoornissen. De laatste tijd lezen we steeds vaker dat mensen problemen hebben met hun mentale gezondheid. Damiaan Denys gaf bijvoorbeeld zijn nieuwste boek als ondertitel mee: ‘De paradox van de mentale zorg’. Dit moet wel een anglicisme zijn: wat wij ‘geestelijke gezondheid(szorg)’ noemen, noemen de Amerikanen ‘mental health (care)’. Tot voor kort gebruikten wij ‘mentaal’ niet op die manier, we spraken meestal van ‘psychisch’.
Antipsychoticadebat: Wat er moet veranderen
21 maart 2021 • Timo van Kempen • ANTIPSYCHOTICADEBAT
Deviant schreef onlangs over het Nationaal Antipsychoticadebat waar behandelaars en onderzoekers uit Noorwegen hun ervaringen met medicatievrije behandelvormen bij psychose presenteerden.1 Hun ideeën en ervaringen riepen veel positieve reactie op bij cliënten. In dit laatste deel van zijn drieluik staat Timo van Kempen stil bij de positie van hulpverleners: Wat zou het voor hen betekenen als ook in Nederland gekozen zou kunnen worden voor behandeling zonder pillen? Wat verwachten cliënten en familieleden? Welke twijfels hebben zij? En welke problemen en belemmeringen kunnen hulpverleners die voor zo’n praktijk kiezen verwachten.
Wat de hamsteraar ons kan leren
14 maart 2020 • Michi Almer • POLITIEKE WAANZIN
Willem Schinkel, hoogleraar sociologie aan de Rotterdamse Erasmusuniversiteit, is het radicaal oneens met de manier waarop onze maatschappij georganiseerd is. In de eerste weken van de coronacrisis schreef hij De Hamsteraar. Kritiek van het logistiek kapitalisme. Het hamsteren dat volgde op de eerste alarmerende berichten over de pandemie zorgde voor grote verontwaardiging. Toch deed de hamsteraar niets illegaals. Als we proberen de motieven van de hamsteraar en van diens morele veroordeling te begrijpen, dan kan dat volgens Schinkel een licht werpen op fundamentele problemen van onze samenleving.
Antipsychoticadebat: Lessen uit Noorwegen
19 februari 2021 • Timo van Kempen • ANTIPSYCHOTICADEBAT
Vrijdag 6 november 2020 was het uiteindelijk zover. Vanwege corona was het Nederlandse Antipsychotica Debat vijf maanden uitgesteld. De organisatoren, Sympopna en PsychoseNet, hadden gehoopt dat de bijeenkomst in november op locatie van het KNAW in Amsterdam kon plaatsvinden. Uiteindelijk moest toch worden uitgeweken naar een online-variant. Timo van Kempen volgde het debat en doet in drie delen verslag.1 In dit tweede artikel komen de presentaties van hulpverleners en onderzoekers uit Noorwegen aan bod. Daar is wettelijk geregeld dat mensen kunnen kiezen voor een medicatievrije behandeling van psychose. Zou dat ook in Nederland mogelijk zijn?
Op zoek naar de ware waan
5 februari 2021 • Michi Almer • WANEN
De vraag wat een waan is komt op gezette tijden terug in de psychiatrie. Het antwoord van de DSM luidt ‘een overtuiging die niet klopt, en waar hardnekkig aan wordt vastgehouden’. Daarmee is echter nog niets gezegd over hoe zo’n waan ervaren wordt. De Vlaamse fenomenoloog en psycholoog Jasper Feyaerts pleit in ‘Delusions beyond Beliefs’ voor aandacht voor juist de ervaring van wanen. Dit artikel is inmiddels geaccepteerd in het pretentieuze tijdschrift The Lancet Psychiatry. Het stond centraal tijdens het tweede P.C. Kuiperdebat, georganiseerd door de Stichting Psychiatrie en Filosofie en De Jonge Psychiater – als webinar.
Antipsychotica debat: De voorgeschiedenis
29 januari 2021 • Timo van Kempen • Antipsychoticadebat
Eigenlijk is het een uitgemaakte zaak: er bestaan andere behandelvormen voor psychose dan enkel medicatie. Dat meent zowel een grote groep cliënten als een aantal vooruitstrevende behandelaren. In Noorwegen is het recht op een medicatievrije behandeling in de wet vastgelegd en bestaat een landelijk netwerk van behandelcentra die bij psychose behandelingen aanbieden zonder inzet van antipsychotica. Is ook in Nederland de tijd rijp om medicatievrije behandelopties aan te bieden? Daarover ging het tijdens het op 6 november 2020 het door PsychoseNet georganiseerde Nationaal Antipsychoticadebat. Timo van Kempen onderzocht wat eraan vooraf ging en verkent de perspectieven. Dit eerste deel van het drieluik behandelt de voorgeschiedenis van het debat.
Gevangen in de zorg
19 januari 2021 • Joost Pieterse • ERVARINGSVERHAAL
Dit is een ervaringsverhaal over dakloosheid. Joost verbleef acht maanden aan de onderkant van de samenleving, ofwel in een GGZ-instelling in de vorm van een woonvorm voor daklozen. Hij zou er ook behandeld worden, maar raakte van de regen in de drup. Joost voelde zich gevangen in de zorg.
Borderlinepatiënt werd wereldberoemd psycholoog
8 januari 2021• Rozemarijn Esselink • BOEKEN
Marsha Linehan behoort tot de top vijf van ’s werelds meest invloedrijke vernieuwers in de psychiatrie. Zij ontwikkelde de Dialectische gedragstherapie die wereldwijd al duizenden mensen met depressieve en suïcidale gedachten heeft geholpen. Een paar jaar geleden vertelde Marsha voor het eerst in het openbaar dat zij als meisje langdurig opgenomen is geweest in een psychiatrische inrichting. In haar autobiografie vertelt ze hoe zij op eigen kracht herstelde en op basis van haar ervaringen de Dialectische gedragstherapie ontwikkelde.
Het Lezerscollectief
Samen teksten lezen helpt en inspireert. De Belgische psychiater Jan Raes is mede-oprichter van Het Lezerscollectief. Dit collectief stimuleert het samen lezen van een tekst en ontwikkelde er (in navolging van een Engels voorbeeld) een methodiek voor. Raes schreef er ook een boek over, getiteld: Samen lezen: de ultieme therapie (Lannoo Campus 2020). Reden voor Frits Spits om Raes in zijn programma De Taalstaat te interviewen (zaterdag 28 november ). Raes vertelde er inspirerend over. Reden om er in Deviant aandacht aan te besteden.
Samen een tekst lezen, het lijkt eenvoudig en mits goed begeleid is het dat ook. Ideale groepsgrootte is tot maximaal twaalf deelnemers. Onder leiding van een opgeleide (vrijwillige) taalbegeleider lezen zij samen een tekst. Het moet een zorgvuldig gekozen, sterke tekst zijn. Een die tot de verbeelding spreekt, gelaagd is, luikjes opent, vragen oproept en tot verdieping leidt. Volgens de methode is het de leesbegeleider die de tekst langzaam leest. De leesbegeleider heeft de regie. Door samen een tekst te lezen komen de deelnemers op verhaal, gaan ze zelf hun verhaal vertellen en opschrijven. Wat deelnemers oogsten? De diversiteit van lezen leidt tot een rijkdom aan ervaringen en beelden en tot een rijke oogst aan nieuwe percepties.
De werkwijze staat garant voor een uitgebalanceerde omgang met de gekozen tekst, in een veilige omgeving. Raes en andere professionals gebruiken de methode ook therapeutisch. Vlaanderen telt zo’n 160 groepen in woonzorgcentra, ziekenhuizen en in de psychiatrie.
Voor nadere informatie en een interview met Jan Raes over samen lezen: www.lezerscollectief.be