De raadselen van de autisme-epidemie
25 maart 2016 • Michi Almer • DIAGNOSES
Autisme geldt als schoolvoorbeeld van een neurologische aandoening met een sterke genetische component. Maar terwijl de psychiatrie er een stoornis in ziet die behandeld moet worden, zien kritische, zelfbewuste autisten hun anders-zijn als een verschil in neurologische ‘bedrading’, net zoals mensen verschillen qua sekse of huidskleur. Hun problemen komen niet door deze afwijkende bedrading, maar door het gebrek aan respect en ruimte voor hun anders-zijn. Psychiater Berend Verhoeff promoveerde op de geschiedenis van het denken over autisme. Hoe is in de afgelopen decennia naar deze aandoening gekeken en wat waren de verschuivingen daarin? En hij stuitte op een aantal opmerkelijke feiten.
Ter herdenking van Jan Foudraine
2 maart 2016 • Fijgje de Boer en Heinz Mölders • GESCHIEDENIS
Afgelopen maandag werd bekend dat de bekende psychiater Jan Foudraine op 87-jarige leeftijd is overleden. Hij kreeg in 1971 met zijn boek Wie is van hout... nationale en internationale bekendheid. Het was een aanklacht tegen de heersende psychiatrie. Het boek werd in zeven talen vertaald en alleen al in Nederland bereikte het een oplage van 200.000 exemplaren. Als eerbetoon aan deze vernieuwer herplaatsen we een (ingekort) interview uit Deviant 29 (2001) waarin hij openhartig terugblikt op de tumultueuze ontvangst van zijn boek en wat dat met hem deed.
Sporen van een afgeschermde wereld
1 maart 2016 • Petra Jorissen • KUNST
In de jaren zeventig van de vorige eeuw werkte Annie van Gemert als Z-verpleegkundige in Voorburg, een grote psychiatrische inrichting in het Brabantse Vught, geleid door religieuzen. Wat later ging zij naar de kunstacademie en ontwikkelde zich tot fotograaf. Haar speciale interesse: werelden die op het punt staan te verdwijnen. In 1989 legde ze de vergane glorie van Voorburg vast.
Hoera voor onze psychische klachten!
26 februari 2016 • Kassandra Goddijn • COLUMN
‘Zonder pijntjes kan je niet leven,’ zei mijn broer vroeger tegen mij. Met al zijn zes jaren was hij zo wijs dat hij het nut van pijntjes begreep. En hij kon het ook nog uitleggen: als je geen pijn zou voelen, zou je met een gebroken been gewoon doorlopen totdat het er uiteindelijk vanzelf af zou vallen. Het pijntje als waardevol signaal. Voor de geestelijke gezondheid geldt dat precies zo.
Crazywise: over de zin in waanzin
25 januari 2016 • Hansje Galesloot en Michi Almer • CONGRESVERSLAG
Op 11 december 2015 realiseerde een initiatiefgroep van cliënten en professionals voor de tweede keer de conferentie Crazywise over de spirituele kant van gekte, ‘de zin van waanzin’. Gekte is immers niet synoniem met diagnoses en pillen.
Pillen voor een maakbaar leven
2 oktober 2014 • Hansje Galesloot • MEDICALISERING
Met z’n allen hebben we steeds meer diagnoses en slikken we steeds meer pillen. Hoe komt dat? Ligt het aan de dolgedraaide DSM, de perfide farmaceutische industrie of aan onze mentale instelling, verwend als we zijn door het koesterende aanbod van de verzorgingsstaat? Nu, aan dat laatste ligt het in elk geval niet, volgens de Groningse hoogleraar Trudy Dehue in haar nieuwe boek Betere mensen. Op 18 september debatteerde Dehue over haar zeer leesbare, maar ook zeer verontrustende boek met het publiek in het Haarlemse Dolhuys.
Twijfels over effecten antipsychotica
22 april 2014 • Hansje Galesloot • MEDICALISERING
Het is niet goed bekend wat de langetermijneffecten zijn van antipsychotica. Drie Amerikaanse onderzoekers maakten twintig jaar lang studie van mensen met schizofrenie die deels wel en deels geen antipsychotica gebruikten. Uit hun artikel in Psychological Medicine (maart 2014) blijkt dat de niet-slikkers over de hele periode genomen juist minder last van psychoses hadden.
Ziektewinst?
14 april 2014 • Marlieke de Jonge • BEELDVORMING EN STIGMA
Wat is er het voordeel van om lichamelijke of psychische aandoeningen tot een ziekte te bestempelen? In Deviant 79 betoogde Gee de Wilde dat verslaving ten onrechte een ziekte wordt genoemd; bijna iedereen is tenslotte wel ergens aan verslaafd. En het ziektelabel kan leiden tot slachtofferisme. In Deviant 80 stelde Alie Weerman, docent/onderzoeker verslavingskunde, dat verslaving in de zin van ontwrichtende afhankelijkheid wel degelijk een ziekte is. In onderstaande column reageert Marlieke de Jonge op de discussie. Het ziektebegrip heeft nare bijwerkingen, is haar ervaring.
Duitse psychiatrie ziet duistere bladzijde onder ogen
27 februari 2014 ♦ Annelies Faber ♦ GESCHIEDENIS
In nazi-Duitsland werden psychiatrische patiënten en verstandelijk beperkte mensen op grote schaal gesteriliseerd en gedood. Een klein aantal van de betrokken artsen is na de oorlog veroordeeld. Verreweg de meesten konden in functie blijven. Tegelijk bleef het lot van de slachtoffers in veel families uit schaamte een goed bewaard geheim. Daders en slachtoffers krijgen namen en gezichten op een tentoonstelling die op 28 januari 2014 in Berlijn werd geopend (foto: in juli 1940 werden de eerste mensen uit zorginstelling Liebenau gedeporteerd om vermoord te worden).
Juist oppervlakkig contact werkt in de wijk
7 januari 2014 • Redactie Deviant • HERSTEL EN PARTICIPATIE
Het is niet realistisch om in te zetten op warme en emotionele banden tussen buurtbewoners met en zonder beperking. Dit betoogt Femmianne Bredewold naar aanleiding van de resultaten van haar promotieonderzoek. Ze promoveert op vrijdag 10 januari aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Lof der oppervlakkigheid.
