Dwangmatig knikkers slikken
16 juni 2020 • Henk Maurits • FILMRECENSIE
Het is bekend dat vrouwen tijdens een zwangerschap een wat afwijkend eetpatroon kunnen hebben. Zin in augurken bijvoorbeeld. Hunter, hoofdrolspeelster in Swallo, een psychologisch drama, maakt het wel erg bont. Zij begint met het slikken van ijsklontjes en ontwikkelt geleidelijk een obsessie voor een scala aan kleine, oneetbare voorwerpen. Van een stuiter of een handje aarde tot levensgevaarlijke dingen als een batterij, veiligheidsspeld en zelfs een spijker. Diagnose: ‘pica’, een zeldzame, dwangmatige eetstoornis. Er blijkt veel meer aan de hand.
Dwangmatig slikken
Films over eetstoornissen, van anorexia tot boulemia, zijn ons inmiddels bekend, maar een speelfilm over ‘pica, een dwangmatige eetstoornis met een voorliefde voor oneetbare dingen en grondstoffen, kom je niet elke dag in de bioscoop of het filmhuis tegen. De jonge filmmaker Carlo Mirabella-Davis debuteerde ermee op het prominente New-Yorkse Tribeca Film Festival en viel meteen in de prijzen met hoofdrolspeelster Hayley Bennett in de rol van Hunter, die naar huis ging met de prijs voor ‘beste actrice’.
Inspiratiebron
De filmmaker, die ook zelf het scenario schreef, werd voor de rol van Hunter geïnspireerd door zijn grootmoeder, die niet alleen een ongelukkig huwelijk had, maar ook een obsessief-compulsieve stoornis waarvoor ze een paar maal moest worden opgenomen. Het was het uitgangspunt voor een bijzondere genrefilm. Een psychologische thriller, met een paar interessante sociale en psychologische thema’s. Zo blijkt schrijver en filmmaker Mirabella-Davis een goed oog te hebben voor man-vrouwverhoudingen, familietradities, klassenverschillen en sociale verhoudingen.
Swallow louter beschouwen als een film over een vrouw met een gevaarlijke eetstoornis, zou de film tekort doen. Het is ook een film over macht en vernedering. Over bezitsdrang en pseudo-geluk. Een geromantiseerd drama over een mooi, introvert meisje dat net getrouwd is met een jongen uit een rijk nest, die van zijn ouders een grote, prachtig gelegen villa cadeau krijgt. Terwijl echtgenoot Richie carrière maakt in het familiebedrijf van zijn vader, verpietert Hunter als een vogel in een gouden kooi met als enige doel: haar echtgenoot gelukkig maken.
Camerawerk
Swallow werd gefilmd door cameravrouw Katelin Arizmendi, afkomstig uit de wereld van commercials en muziekvideo’s. Dat is goed te zien aan het oogstrelende, bewust naar schoonheid strevende camerawerk. Zeker in het begin van de film wanneer Hunter wordt neergezet als een perfect geklede mannequin in een smetteloze Beter Wonen-omgeving. Schitterende plaatjes, mooie close-ups, het leven van de rich and famous. De man die in mooi pak met zijden das naar het werk gaat en de vrouw die thuis over de gordijnen nadenkt.
Maar al snel maakt de filmmaker de breuklijnen zichtbaar die de film doet kantelen en begint het perfecte plaatje te craqueleren. In de patriarchale sfeer van de familie speelt Hunter geen rol. Totdat ze zwanger wordt en haar echtgenoot zijn moeder kan meedelen: ‘mamma, we zijn zwanger.’ Mam ontpopt zich vervolgens als een dominant type, die haar schoondochter wel zal leren hoe het verder moet. In een boek met tips leest Hunter: ‘probeer elke dag iets onverwachts te doen’.
Dat doet ze door, na lang aarzelen, een stuiter in te slikken. Die komt er op natuurlijke wijze weer uit, maar het slikken gaat wordt van kwaad tot erger. Zo blijkt bij de echoscopie dat Hunter acuut naar de operatiekamer moet om allerlei kleine objecten, waaronder een veiligheidsspeld, te laten verwijderen. Op dat moment is voor de familie het hek van de dam, Hunter brengt niet alleen zichzelf maar ook de baby in gevaar. Er wordt direct een psychotherapeut ingeschakeld en een inwonende verpleger die haar constant in de gaten moet houden.
Controle
Terwijl de familie Hunter onder controle houdt, probeert Hunter controle over zichzelf te krijgen. Slikken geeft haar ‘controle’, zegt ze tegen de therapeute. Ze voelt zich ‘goed’ als ze iets inslikt, sluit haar ogen en praat vergenoegd over dingen als ijsblokjes, matrasvulling en vooral koud metaal.
Ze excuseert ze zich tegenover haar echtgenoot omdat ze zo’n ‘freak’ is, maar echt begrip krijgt ze niet. Richie heeft het gevoel dat-ie een kat in de zak heeft gekocht.
Hunters verleden blijft in de film lange tijd onbesproken, tot ze bij een therapiesessie met een openbaring komt, die de film op zijn kop zet. Een plotwending waar ik, om de spanning er in te houden (spoiler), verder niet op inga, maar die wijst naar de oorzaak van haar gedrag, een traumatische gebeurtenis uit haar verleden.
Vrijwillige opname
Als de therapeute hierna grof in de fout gaat door echtgenoot Richie in te lichten over het traumatische verleden van Hunter die daarop reageert door het inslikken van een spijker, slaan bij de familie de stoppen door. Ze wordt voor het blok gezet om voor de resterende zwangerschapsperiode te tekenen voor een ‘vrijwillige opname’ in een psychiatrische inrichting, anders zou er weleens een scheiding kunnen volgen.
Zo ver laat Hunter het niet komen. Ze weet, met onverwachte hulp van haar verpleger, te vluchten, waarna de filmmaker nog een laatste, onverwachte plotwending in petto heeft. Een die leidt tot een pijnlijke, maar louterende confrontatie met haar verleden.
Swallow. Regie: Carlo Mirabella-Davis, USA, 2019, 96 min., speelfilm. De film is door de coronabeperkingen niet in de bioscoop uitgebracht, maar sinds 21 mei als video on demand (VOD) te zien, bij verschillende streamingplatforms als Vitamine Cineville, Cinemember, Pathé Thuis, Google Play Movies, iTunes-Apple.