Decorum 

16 oktober 2017 • Toon van der Aa • COLUMN

Deviant doet niet aan skype, webcam of andere digi-visuele fratsen, lezers, dus u zou het niet merken als ik in mijn blootje dit stukje had zitten tikken. Maar ook zou u niet het afgrijzen binnen de redactie waarnemen bij de gedachte aan die aanblik…

Met blootheid kun je dus respect van je omgeving verliezen. Men vindt het geen porum, zogezegd. Een mooier woord voor porum is decorum, dat woord decorum geeft op zichzelf al meer porum.

Kleinburgerlijke onzin?
Wie in helemaal de verkeerde kleren op een sjieke receptie verschijnt, of daar een harde wind laat, die voelt zich meestal knap opgelaten. En zeg nou niet dat dit allemaal kleinburgerlijke onzin is, want er zijn anders zeker dingen die ú ongepast vindt, als u er even over nadenkt. Maar ongemakkelijk gevoel ontstaat niet alleen bij regelrechte flaters. Sommige mannen voelen zich bijvoorbeeld ongekleed als ze geen colbertjasje dragen, en veel meer vrouwen als ze zonder lipstick of oorbellen rondlopen, of zonder hoofddoek.

Zedigheid en decorum
Die hoofddoek heeft dan weer vaak te maken met zedigheid. Je zou kunnen zeggen dat zedigheid het religieuze en seksuele zusje is van decorum, en ze kunnen allebei sterk of minder sterk gevoeld worden, en sterk of minder sterk benadrukt worden door de omgeving.

Decorum speelt ook een grote rol bij gezondheid en ziekte en ander lichamelijk en geestelijk ongemak op verschillende leeftijden. Hoeveel kinderen willen voor geen goud een bril of beugel dragen, omdat ze het een afgang in uiterlijk vinden, oftewel geen porum? En als we ouder worden worstelen we soms met ons buikje of onze rimpels of onze wc-aandrang.

Ontworstelen dan maar?
U kunt opnieuw zeggen dat we ons aan deze burgerlijke vooroordelen moeten ontworstelen, maar voorlopig leven we ermee en moeten we elkaar maar tot steun zijn. Ik denk niet dat het erg steunt om het allemaal eenvoudig onzin te noemen; sommigen zullen hun schaamte dan maar liever helemáál voor zich houden.

In verschillende culturen bestaan verschillende opvattingen over decorum en zedigheid, verschillende voorschriften en taboes. Ik heb de indruk dat zuidelijke culturen toleranter zijn tegenover lichamelijke onaangenaamheden dan de westerse, dus misschien kunnen germanen zoals ik, nog wat leren van onze landgenoten met mediterrane wortels.

Onsmakelijk, akelig en viezig
Intussen weegt decorum voor veel zieken en gehandicapten zeer zwaar. Een grote verworvenheid is weliswaar de plastische chirurgie, die o zoveel leed heeft verzacht van deerlijk verminkte mensen, maar genoeg mensen lijden onder onsmakelijke afscheidingen of een akelige geur die hun zieke lichaam produceert. Of onder het vooruitzicht dat ze straks kinderlijke wartaal kunnen gaan uitslaan. Of nu al onder hun al te eh, origineel gedrag. Menige euthanasieverklaring zal daarin grenzen trekken en de stekker eruit willen bij een duidelijk verlies aan decorum. Ikzelf moet snel mijn doodsdocumenten weer eens nakijken, en ik weet dat ik voldoende smetvrees heb, ook plaatsvervangende smetvrees voor mijn naasten, om weinig tolerantie te hebben voor een levenseinde in viezigheid, want dat vind ik geen porum.

Voor de productie van deze column zijn geen blote auteurs gebruikt.

Deze tekst is eerder als column uitgesproken voor Radio Signaal Amsterdam. De tekeningen zijn gemaakt door Els de Geus.