Graven in shit? Is dat echt nodig?
9 augustus 2016 • Peter • TRAUMA
Als je last hebt van psychische problemen en denkt dat die het gevolg zijn van wat je in de loop van je leven hebt meegemaakt, mag je blij zijn als een hulpverlener bereid is met je te gaan zoeken naar opgelopen trauma’s en de behandeling daarop te richten. Maar vervolgens moet je de narigheid van vroeger weer onder ogen zien en daar word je dan weer helemaal niet blij van.
Intermenselijke problemen
Net het stuk ‘Depression, intercorporeality, and interaffectivity’ gelezen van de Heidelbergse hoogleraar Thomas Fuchs. Het is een heel verhelderend stuk, geworteld in de fenomenologie. Fuchs betoogt dat psychische ingewikkeldheden voortkomen uit intermenselijke problematiek. Een psychische ziekte is dus niet iets in je hoofd, tussen je oren, maar ontstaat in het intermenselijk verkeer. Hier gaat, zo schrijft Fuchs, de westerse psychologische zorg totaal aan voorbij. We zullen maar zeggen, psychiater René Kahn heeft hier een blinde vlek voor. Trouwens, de Finse Open Dialogue-methode heeft veel betere resultaten dan de westerse aanpak van psychische ingewikkeldheden. En Open Dialogue betrekt de hele omgeving van de cliënt bij de behandeling en ziet de problemen vooral als een sociaal probleem. Het laat maar weer zien hoe belangrijk het is trauma voorop te zetten en niet te volharden in neuropsychiatrie. Want die richting slaat de plank volledig mis.
Het positieve is vluchtig, als alcohol
Psychische problemen kunnen op allerlei manieren zijn ontstaan. Zoals het spottend genoemde: ‘Het zijn de kindjes die het laatst overbleven bij het kiezen van teamgenootjes in de gymzaal’, of een moeder die je verwaarloosde, een emigratie op jonge leeftijd, een vader die verbaal gewelddadig was, of het verlies van een familielid op jonge leeftijd, of vanwege je goede moederband de drang hebben om bewonderd te willen worden en dat komt dan niet...
Omdat ik eerder op traumabehandeling had aangedrongen, stelde mijn psycholoog nu voor met EMDR te beginnen. Omdat afwijzing voor mij nogal een thema lijkt te zijn, kreeg ik het advies te gaan graven naar negatieve ervaringen, liefst zo vroeg mogelijk in de jeugd, en daarvan een lijstje te maken – met de negatiefste ervaringen bovenaan. Maar ik ben best druk en EMDR is niet iets wat je er even bij doet. Eigenlijk heb ik ook helemaal geen zin om in shit te gaan graven. Het leven bestaat nu eenmaal uit leuke en minder leuke ervaringen. Is het niet beter om een lijstje te maken van de leuke dingen? En dan de leukste dingen bovenaan te zetten? Maar ik, en met mij vele anderen, houden nu eenmaal het negatieve meer vast dan het positieve. Het positieve is vluchtig, als alcohol.
Naweeën van Bijlmerramp
En zou mindfulness, yoga of meditatie niet even helpend kunnen zijn als EMDR? Punt is wel dat je mindfulness echt in je leven moet integreren, wil het helpen. Ik had trouwens één dingetje waarop ik wel EMDR wilde doen, gewoon om te kijken of het helpt. Sinds de Bijlmerramp heb ik namelijk het idee dat vliegtuigen als die overkomen op mijn hoofd vallen. Ik zat naast de plek van de Bijlmerramp op school en kende mensen die erbij betrokken waren. Maar mijn psycholoog vond dat niet zo’n belangrijk item voor mij. Het thema afwijzing zou mij veel meer in de weg zitten. Zouden regressietherapie en familieopstellingen niet helpend kunnen zijn? In hoeverre speelt het couveusekindje geweest zijn een rol in mijn kwetsbaarheid?
Probleem is natuurlijk dat je door de bomen het bos niet meer ziet en dat je maar doet wat op je pad komt. Hypnose ook zoiets, of acupunctuur om van het roken af te komen. Eigenlijk heb ik zoiets van wie A zegt, moet ook B zeggen en je mond loopt over van trauma, dus doe daar dan wat mee. Maar ik vind dit niet het juiste moment.
Is het echter niet gewoon waar dat ook ik last heb van bepaalde mechanismen die ik hanteer in intermenselijk contact, die ooit wel een functie hadden maar die in dit stadium van mijn leven hun doel voorbijschieten en mij dus eigenlijk in de weg zitten? En moet je daar dan niet gewoon mee aan de gang? Hup, EMDR. Maar ach, de zomer komt eraan en misschien ga ik wel vier keer een week weg. Net lekker een weekendje met het atelier naar Bergen bij Alkmaar geweest. Die EMDR kan altijd nog.
Deze column is eerder uitgesproken voor de Amsterdamse cliëntenomroep Radio Signaal.
© Foto boven: Dieter Schütz / Pixelio