Onderbuikgevoel en hoofdbrekens over de ggz-wereld

17 maart 2014 ♦ Arjan van den Arend ♦ OPINIE

Na dertig jaar ervaring als cliënt en ervaringsdeskundige begeleider in de ggz-wereld ben ik tot inzichten gekomen ter verandering van die wereld en, in mijn beleving, ook van haar cliënten. Honderd jaar psychiatrie heeft ons opgezadeld met verkeerde wijzen van genezen van mensen in geestelijke nood.

Ten eerste is de gedachte van de psychiater om ‘geesteszieke’ mensen normaal te kneden ongezond. Men moet mensen in nood helpen zichzelf te zijn in al hun mooie en ook moeilijke situaties. In het verleden waren er gedachten over de Übermensch, de ideale mens. Lijkt de drang van de psychiatrie om uitzonderlijke mensen gewoon te maken daar niet op?

Ten tweede is het niet van deze tijd om mensen in verwarring een stempel te geven, zoals psychiaters na twaalf jaar studie menen te moeten doen. In mijn ervaring met de psychiatrie heb ik wel zeven geestesziekten gehad. De eerste ziekte heette schizofrenie. Tegen mijn ouders werd gezegd dat ik als zwerver op straat zou eindigen. En zo volgden de diagnoses en verkeerde raadgevingen elkaar op. Hoeveel verkeerde diagnoses worden er wel niet gegeven? Hoeveel mensen zijn er niet de dupe geworden van tekortschietende psychiaters?!

We moeten af van het hokjesdenken ten aanzien van geesteszieken. Laten we uitgaan van het hebben en verwerken van belevenissen of misschien trauma’s in ieders leven. Het leren daarmee om te gaan gaat de een beter af dan de ander. En de laatste heeft dan hulp nodig bij het nemen van hindernissen. Hulp die vele gezichten kent.

Wat mij hielp en nog steeds belangrijk is: zelfkennis, vertrouwen en voor jezelf opkomen.
En: blijf geloven in jezelf dat je het verschil kan maken!

Ik zie een dolende mens als een persoon met al zijn pogingen zichzelf te zijn; niet als een nummer met een etiket, maar als iemand die ik wil leren kennen. En in zijn zoektocht naar vrijheid en geluk, naar een manier om zichzelf te zijn, wil ik die persoon aan de hand meenemen. Niet op de manier van de psychiater, die vaak discriminerend, kleinerend en respectloos is.

Met dit geestesstukje wil ik de gemoederen in beweging brengen. Laten we de psychiatrie verbeteren. Niet over honderd jaar, zoals een psychiater mij in zijn wijsheid zei, maar nu.
We hebben immers al te lang goedbedoelde maar slecht uitgevoerde psychiatrie moeten ondergaan. Het begin van verbetering is misschien wel om de naam en de begrippen van de psychiatrie te veranderen in betere, minder beladen benamingen.

Laten we gewoon aan de slag gaan. En met de gedachte: ‘Alles is in beweging’, een wijze gedachte van een oude Griek, sluit ik af met het verlangen dat het helen van de ziel nu in het licht komt te staan van voortgang en verbetering.

Arjan van den Arend
Cliënt en activiteitenbegeleider bij Pameijer