Waardegedreven hulpverlening

Bespreking door Rozemarijn Esselink van:
Christien Muusse en Sonja van Rooijen, Freedom First, een onderzoek naar de ervaringen met wijkgerichte ggz-zorg in Triëst, Italië en de betekenis hiervan voor Nederland

De Italiaanse Psichiatria Democratica is al bijna veertig jaar een inspiratiebron voor vernieuwers in de psychiatrie. Twee onderzoekers van het Trimbos-instituut, Christien Muusse en Sonja van Rooijen, verdiepten zich er grondig in om helder te krijgen waarom de formule daar nu precies werkt. Resultaat is het fraaie gebonden boek Freedom First: een 'reisverslag' waarin verhaald wordt over de ambulante en wijkgerichte psychiatrie in Triëst, met als vraag wat wij daarvan in Nederland kunnen leren.

Zo weinig mogelijk dwang
Kenmerkend voor de aanpak aldaar is het credo ‘Freedom First’: zo weinig mogelijk dwang en geen gesloten deuren. Uitgangspunt is een waardegedreven zorgverlening met een ‘ecologisch perspectief’, waarmee aandacht voor sociale verbanden wordt bedoeld. De auteurs formuleren als kerngedachte achter de ambulantisering dat deze bijdraagt aan participatie en sociale inclusie van mensen met psychische aandoeningen – maar deze inhoudelijke doelen vormen ‘wellicht ook de lastigste opgaven om te realiseren’.

Waardenkader
Het resultaat is een levendige beschrijving van het zorgsysteem in Triëst met aandacht voor de praktijk van alledag. Het viel de onderzoekers op hoe sterk de zorgpraktijk in Triëst steeds wordt gerelateerd aan de gemeenschappelijke waarden en visies: ‘Als de praktijk in Triëst één ding uitwijst, dan is het wel hoe een waardenkader door een proces van continue reflectie verweven kan worden met de dagelijkse praktijk en het handelen van medewerkers.’ Remmers van Veldhuizen beveelt aan om dit boek te gebruiken voor intervisie en teambesprekingen. Bijvoorbeeld de paragrafen over teamwerk, behandeling, dwang en netwerken. Op YouTube zijn impressies te vinden van inspiratiesessies Freedom First, waarin voor Nederland wordt geprobeerd een waardengedreven dagelijkse praktijk uit te denken als vervolg op dit boek.

Christien Muusse en Sonja van Rooijen, Freedom First, een onderzoek naar de ervaringen met wijkgerichte ggz-zorg in Triëst, Italië en de betekenis hiervan voor Nederland. Trimbos-instituut, 2016, 136 blz., € 7,50. Bestellen via Lister