Te jong om dood te gaan

27 maart 2017 • Henk Maurits  FILMRECENSIE

Too Young To Die1aTerwijl de Tweede Kamer debatteert over een ‘leeftijdsgrens voltooid leven bij 75 jaar’, zijn er jongeren voor wie het leven al veel eerder mag stoppen. Jonge mensen voor wie het psychisch lijden ondraaglijk is en die niets liever willen dan euthanasie. Dat blijkt uit de film Too Young To Die (hier te zien) van Thijs Schreuder-Rinnooy Kan, waarin op een invoelende en respectvolle manier jongeren worden geportretteerd die op het punt staan euthanasie te plegen of die er door gebrek aan medewerking zelf een eind aan hebben gemaakt.

Euthanasie toegekend
In de film Too Young To Die komen twee jonge Vlaamse vrouwen aan het woord die wachten op hun euthanasie. Nadia (27) uit Gent staat op het punt om euthanasie te laten plegen en wordt daarin gesteund en begeleid door haar psychiater dr. Lieve Thienpont. Amy de Schutter zit sinds één jaar in een euthanasietraject en werd daar, na jarenlange zelfmoordgedachten, op geattendeerd door een hulpverlener. Haar doodswens heeft inmiddels gehoor gevonden bij haar behandelaars en het wachten is op een afspraak.

Nadia (foto bovenaan) heeft een lange geschiedenis van posttraumatische stress, anorexia en chronische depressie achter zich en wil absoluut niet meer leven. In een gesprek met interviewster Gwen Pol van jongerenzender Vice, vertelt ze haar treurige levensverhaal. Ze zit mentaal nog vast in haar jeugd, waarin ze seksueel misbruikt is. Behalve haar hondje heeft ze niets meer om voor te leven, geen contacten meer met familie of vrienden, alleen nog met hulpverleners. De interviewster leeft geëmotioneerd met haar mee en probeert tevergeefs haar doodswens te begrijpen, maar zegt eerlijk dat ze zich moeilijk in de ander kan verplaatsen.

Too Young to Die2 Amy de SchutterVan klaproos tot monster
Hoe moeilijk het is de doodswens van iemand te begrijpen, te accepteren en zelfs te respecteren, blijkt ook uit het gesprek dat Gwen Pol heeft met Amy de Schutter (foto rechts). Zij schreef een boek over haar leven (Hoe men van een klaproos een monster maakt) en vertelt dat ze sinds haar twaalfde al dood wil. Ze kijkt terug op haar leven: van de jeugd- naar de volwassenenpsychiatrie, van instelling naar instelling, van dokter naar dokter. Twee, drie jaar geleden was ze de permanente zelfmoordgedachten zat en nu wacht ze op het moment om ‘waardig te kunnen sterven’, zoals ze het zelf noemt.

Iets wat Maud Hannink (20) niet was gegund. Zij sprong vier maanden eerder voor de trein, na jarenlang tevergeefs te zijn behandeld voor verschillende psychische stoornissen. Op haar achttiende was euthanasie voor haar nog de enige ‘escape’. Maar die wens was onbespreekbaar bij haar behandelaars, waarna ze er twee jaar later zelf een einde aan maakte. Too Young To Die3Gwen Pol spreekt vier maanden na haar dood met haar vriend Jesse (foto links), haar vriendinnen en haar ouders. ‘Ze had een waardiger afscheid verdiend,’ zegt Jesse. Er is onbegrip bij haar vriendinnen over de zelfmoord, onbegrip bij de ouders over de weigering van de hulpverleners, en onbegrip bij haar vriend over het feit dat je niet mag doodgaan als je jong bent.

Pro’s en contra’s
Die leeftijd is een terugkerend discussiepunt. Mensen accepteren niet dat iemand ‘die nog een leven voor zich heeft’, uit pure wanhoop kiest voor de dood. De pro’s en de contra’s komen in de film genuanceerd aan de orde in gesprekken met vertegenwoordigers van de NVVE (de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde) en daartegenover psychiater Frank Koerselman, die mordicus tegen euthanasie is. ‘Een dokter maakt niet dood, maar is er altijd voor de patiënt en laat die niet los.’ Hij pleit voor langdurige en intensieve zorg. Euthanasie is volgens hem niet de goede weg. ‘Ik begrijp het verzoek, maar wil samen met de patiënt vechten tegen de doodswens.’

In het geval van Nadia is dat een gepasseerd station. Haar psychiater heeft er voor haar gevoel alles aan gedaan, maar Nadia wil dat het leven stopt: na al die jaren geen therapieën meer, geen medicijnen meer, maar toewerken naar een waardig afscheid van het leven. Een maand voor haar dood zoekt interviewster Gwen Pol haar nog één keer op en geëmotioneerd nemen ze afscheid van elkaar. Een maand later is Pol er ook bij als Nadia’s as wordt uitgestrooid op een begraafplaats. Een einde dat Jesse zijn vriendin Maud ook had gegund, ‘want soms kun je iemand niet redden en er alleen voor zorgen dat het einde goed is.’

Too Young To Die. Regie Thijs Schreuder-Rinnooy Kan, Ned, 2017, 44 min. Uitgezonden door jongeren tv-zender Viceland (Ziggokanaal 26) en hier te zien op de website van Vice.